میزان کافئین در چای

در این مطلب قصد داریم به طور کامل در مورد میزان کافئین چای ، عوال تعیین کننده میزان کافیین ، تفاوت آن با تیین  و همچنین میزان ایمن مصرف روزانه آن بگوییم . 

کافئین چیست ؟

کافئین نوعی آلکالویید است که به طور طبیعی در ۶۰ گونه گیاه از جمله قهوه ، کاکائو و چای وجود دارد . این ماده پر مصرف ترین داروی جهان است و ۹۰ درصد مردم جهان به صورت روزانه از آن مصرف می کنند . کافئین به صورت خالص به شکل پودر سفید کریستالی بی بو و تلخ مزه است و در صنایع خوراک و نوشیدنی و همچنین داروسازی از آن استفاده می شود .
افزایش متابولیسم بدن، تحریک سیستم اعصاب مرکزی ، افزایش میزان هوشیاری و آگاهی محیطی از مهم‌ترین تاثیرات کافئین در بدن است.

تفاوت تئین و کافئین

در سال 1820 طی تحقیقاتی که روی قهوه انجام شد محققان موفق به کشف آلکالوئیدی شدن که دلیل تاثیرات قهوه روی بدن بود و اسم اون رو کافئین گذاشتند .هفت سال بعد از اون آلکالوئیدی مشابه کافئین را در چای کشف کردند و نام آن را بر گرفته از چای تئین نامیدند .

ولی به مرور طی به روز شدن تحقیقات و درک بهتر ماهیت این نوع آلکالوئید دریافتند که این دو در واقع یکی هستند ! و کلمه تئین که بعد از کافئین نام گذاری شده بود به مرور حذف شد و جای خود را به کافئین داد .

چه میزان کافئین مصرف کنیم ؟

طبق مطالعاتی که انجام شده مقدار دُز ایمن مصرفی توسط انسان ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی گرم در روز است ، که این مقدار برای زنان باردار ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم ، کودکان بالای چهار سال ۱ میلی گرم به ازای هر ۲ و نیم کیلوگرم وزن بدنشان و برای کودکان زیر ۴ سال توصیه نمی شود .
مصرف بالای کافئین باعث جذب نشدن مواد معدنی از جمله آهن در بدن می شود و با توجه به اثر آن بر منقبض شدن عروق خونی، مصرف آن برای مبتلایان به فشار خون، همچنان با ریسک بالا همراه است .

بسیار خوب اجازه دهید به بحث اصلی در رابطه با کافئین بپردازیم ، میزان کافئین در چای چقدر است ؟ این میزان به چه عواملی بستگی دارد ؟

عوامل زیادی می تواند در میزان کافئین چای نقش داشته باشند ولی به طور نسبی در یک فنجان چای چیزی حدود ۱۰ تا ۶۰ میلی گرم‌ کافئین وجود دارد . برای مقایسه می توان به یک شات اسپرسو اشاره کرد که چیزی حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیگرم کافئین دارد و یا یک فنجان قهوه دمی که میزان کافئین آن به ۱۲۰ میلی گرم‌ می رسد .
برای اینکه درک دقیقی از میزان کافئین موجود در یک‌ فنجان چای داشته باشیم باید به عوامل زیر دقت کنیم :

• نوع برگ سبز
• فرآوری برگ سبز
• نحوه دم آوری چای

میزان کافئین برگ سبز چای

گیاه چای برای حفاظت از برگ های جوان خود در مقابل حشرات در آنها کافئین تولید می کند. به همین دلیل برگهای ظریف و جوان نسبت به برگهای قدیمی تر کافئین بیشتری دارند. به طور کلی ۱ تا ۵ درصد از وزن برگ سبز چای حاوی کافئین است .
همچنین سطح کافئین در برگ ها نسبت به فصول تغییر می کند. به عنوان مثال در تابستان حشرات بیشتری وجود دارد و گیاه چای برای مقابله با حمله آنها کافئین بیشتری تولید می کند. این یعنی برداشت تابستانه ، کافئین بیشتری نسبت به بهار و پاییز دارد.
جالب است بدانید مطالعات نشان می دهد بوته هایی که در سایه رشد می کنند کافئین بالاتری دارند. به عنوان مثال چای هایی مثل سنچا(Sencha) و ماچا(Matcha) قبل از برداشت به مدت دو تا سه هفته زیر سایه مصنوعی قرار می گیرند تا کلروفیل بیشتری در آنها تولید شود و همین امر میزان کافئین این چای ها را بالا می برد.

عامل بعدی گونه چای است
چای دارای سه گونه اصلی آسامی ، چینی و کامبوجی است که هر گونه خصوصیات مخصوص خود را دارند . همچنین سطح کافئین در گونه های مختلف متفاوت است . تحقیقات نشان داده که سطح کافئین در گونه آسامی که در کشورهای مثل هند و سریلانکا وجود دارد نسبت به واریته چینی و کامبوجی بیشتر است . لازم به ذکر است که در ایران تغریبا تمامی باغات چینی و دو رگه های مقاوم کامبوجی هستند.

تاثیر فرآوری در میزان کافئین چای

با مطالعه مطالب بالا حتما به این موضوع پی برده اید که عامل اصلی تعیین کننده میزان کافئین در چای مربوط به برگ و شرایط رشد آن می شود و در واقع این خود چای است که نسبت به شرایط مختلف میزان خاصی از کافئین را در جوانه های خود تولید می کند . با این وجود تحقیقاتی وجود دارد که در آنها گفته شده پلاس شدید و اکسیداسیون پایین می تواند کافئین را تشدید کند که البته این تحقیقات قطعی نیست و میزان تاثیر فرآوری در میزان کافئین بسیار پایین است .

تاثیر دم آوری بر میزان کافئین موجود در چای

دم آوری می تواند تاثیر بسیار زیادی در میزان کافئین چای بگذارد . چرا که سطح عصاره گیری و درصد دریافت کافئین از برگ به فنجان ما تعیین کننده نهایی میزان کافئین در هر فنجان است .

بجز چای ماچا که در آن کل برگ به شکل ساییده شده مصرف می شود و دم آوری در آن تاثیری ندارد. هر چه میزان چای مورد استفاده به نسبت آب بیشتر باشد نوشابه کافئین بیشتری خواهد داشت. همچنین زمان و دمای بیشتر باعث دریافت کافیین بیشتر می شود. در واقع شدت زیاد دم آوری تاثیر مستقیم بر میزان کافئین دارد .پس اگر شما به دنبال کافئین بیشتر هستید می توانید از دمای جوش آب به مدت ۱۵ دقیقه برای دم آوری چای استفاده کنید تا نتیجه مطلوبی دریافت کنید.

حتما شنیده اید که گاها گفته می شود چای سیاه کافئین بیشتری نسبت به انواع دیگر آن دارد؟! همانطور که می دانید چای سیاه نسبت به چای سبز و سفید نیاز به دما و زمان بیشتری برای دم‌آوری دارد و تاثیر شدت دم آوری به تنهایی شهرت چای سیاه در بالاتر بودن کافئین نسبت به انواع دیگر چای را نشان‌ می دهد.
.
در آخر بهتر است بدانید مهمترین عامل در دریافت کافئین همان چینش برگ‌ است . چای های تابستانه دستچین سه برگ که از برگ های جوان تولید می شوند بیشترین کافئین را دارند و چای هایی مثل اولانگ(oolong) یا کوکیچا(kukicha) (در ایران تولید نمی شود) که از قسمت های قدیمی تر و ساقه های پایینی گیاه تولید می شوند کافئین بسیار پایینتری دارند.

حال شما با دانستن این مسائل می توانید به راحتی میزان کافئین یک فنجان چای را محاسبه کنید و اگر دوستتان از شما پرسید چای سیاه بیشتر کافئین دارد یا سبز ؟! می دانید که یک عامل به تنهایی نشان دهنده کافئین نخواهد بود و بهتر است این داستان را از ابتدا برای دوستتان توضیح دهید