سرد دَم آوری چای

سرد دَم آوری چای یا دم آوری چای با آب سرد ( Cold Brew Tea ) روشی متفاوت و پر طرفدار برای دم آوری چای و دمنوش های گیاهی است. این روش اصالت ژاپنی دارد و در ژاپن اعتقاد بر این است که با این روش مواد معطر بیشتری از چای خارج می شود . چای دم شده با این روش ماندگاری بیشتری دارد و بخاطر این خصوصیت به عنوان پایه برای تهیه نوشیدنی های ترکیبی و انواع شیرینی استفاده می شود .

چای برای دم شدن به روش سرد کافی است مدت زمان طولانی در آب سرد یا دمای اتاق غوطه ور بماند . این فرآیند برگ های چای را به آرامی و با گذشت زمان دَم کرده و مواد معطر و طعم چای را جذب آب می کند. سرد دم آوری باعث می شود چای با طعم شیرین و گواراتری بدست آید زیرا تانن ها ، که طعم تلخی دارند ، با آب سرد از چای خارج نمی شوند . این روند آهسته و سرد باعث می شود که چای بتواند همان مقدار پلی فنول و آنتی اکسیدان یا بیشتر از آن را در مقایسه با دم آوری گرم ، جذب کند.

این نوشیدنی بعد از دم آوری به صورت سرد و معمولا با یخ نوشیده می شود ، به همین دلیل مصرف آن در فصول گرم سال به اوج خود می رسد . هرچند که ماندگاری بالا و دم آوری آسان ، این نوشیدنی را بین ورزشکاران و افرادی که در سفر هستند در همه فصول سال محبوب کرده است.

ماندگاری بالا و محبوبیت این نوع نوشیدنی راه خود را توسط شرکت های تولید کننده مواد غذای به یخچال فروشگاه ها نیز باز کرده است . بعضی از شرکت ها انواع چای دم شده به صورت سرد را در بطری های کوچک به علاقه مندان عرضه می کنند . این نوشیدنی ها با توجه به ذائقه مردمان هر منطقه بخصوص نسل جوان که علاقه زیادی به محصولات سوپر مارکتی نشان داده اند آماده و توزیع می شود .

در ادامه با این نوشیدنی محبوب و جذاب بیشتر آشنا خواهیم شد …

طرز تهیه و دم آوری چای سرد

حال که بعد از خواندن مقدمه این مطلب قصد نوشیدن این چای را کرده اید بهتر است ابتدا طرز تهیه آن را بدانید . برای تهیه و دم آوری چای سرد کار شما بسیار آسان تر از هر گونه روش دم آوری با آب گرم است . در این روش شما فقط به چای ، آب مناسب و صبوری نیاز دارید ! کافی است مقداری از چای مورد نظرتان را داخل بطری ریخته و آب را به آن اضافه کنید . صبرکنید تا چای در مجاورت با آب سرد و یا دمای محیط به مدت 12 تا 24 ساعت قرار گیرد. سپس تفاله را توسط صافی جدا نموده و از نوشابه متفاوت و معطر چای لذت ببرید .

در این بین عواملی چون نوع آب ، نسبت های دم آوری و نوع چای نقش پر رنگی داشته و تاثیرات مهمی در کیفیت دم آوری شما ایجاد می کنند .

• نوع آب برای سرد دم کردن چای

همانطور که قبلا گفته شد نوشابه چای بعد از دم آوری کمتر از یک درصد از عصاره چای شما را جذب می کند و این یعنی آب عامل اصلی در دم آوری چای است . برای اطلاع از انتخاب مناسبترین آب برای دم آوری چای لطفا مطلب بهترین روش دم آوری را مطالعه کنید.

• نسبت های مناسب سرد دم آوری

نسبت های دم آوری یعنی 4 عامل اصلی : مقدار چای ، دمای آب ، زمان دم کشیدن و میزان آب در تعادل طعمی و عطری چای نقش مهمی دارند و همچنین با تغییر این نسبت ها می توان به چای مورد نظر ذائقه خودمان بیشتر نزدیک شویم .

نسبت ها معمولا تحت تاثیر نوع چای هستند و این یعنی هر چای می تواند نسبت خاص خود را داشته باشد ، ولی برای مثال نسبت پیشنهادی ما برای چای سیاه لٌ 8 گرم چای خشک برای 200 میلی لیتر آب است که در دمای یخچال به مدت 12 تا 24 ساعت دم آوری شود . چای دم شده برای مدت 12 ساعت معمولا معطر با طعم ملایم و بدون تلخی و گَسی خواهد بود در حالی که با افزایش زمان دم آوری طعم ها قوی تر خواهند شد و احتمال جذب تانن از چای بیشتر می شود که این خود ریسک اضافه شدن تلخی بیشتر در نوشابه چای را دارد .

• تاثیر نوع چای در سرد دم آوری

همانطور که می دانید انواع مختلف چای در جهان وجود دارند .هر چند که 6 دسته اصلی چای یعنی چای سیاه ، چای سبز ، چای سفید ، چای زرد ، چای نیمه اکسید و چای تخمیری به دلیل تفاوت در فرآوری و تغییراتی که فرآوری بر طعم و عطر چای می گذارد تقسیم بندی شده اند ، ولی نوع چینش ، فصل برداشت ، فصول ، خاستگاه و آب هوا می تواند تاثیر زیادی بر طعم و عطر چای بگذارد . به همین خاطر هر نوع چای نسبت مخصوص به خود را دارد و بهتر است از نسبت پیشنهادی تولید کننده برای زمان 12 ساعت برای شروع استفاده کرده ، سپس نسبت به ذائقه خودتان زمان را برای طعم قویتر طولانی تر کنید ، ولی به صورت کلی برای چای سبز ، سفید و دمنوش های گیاهی مدت 2-6 ساعت مجاورت با آب سرد پیشنهاد می شود و در چای سیاه و اولانگ می توانید برای مدت طولانی تر و حدود 6-10 ساعت مجاورت را ادامه دهید .

البته چای های تمام برگ بخاطر مجاورت پایین تر نسبت به چای های شکسته به مدت زمان بیشتر از 12 ساعت برای دم آوری نیاز دارند .

جالب است بدانید شرکت های تولید کننده و فروشگاه های چای برای هرچه بهتر و ساده تر کردن دم آوری چای سرد دم ، چای های مناسب و حتی ترکیب های مربوط به آن را در بسته های ویژه برای سرد دم آوری ارائه می دهند .

چند نکته در خصوص سرد دم آوری :

• بعد از ریختن چای در بطری و اضافه کردن آب ، حتما چای را خوب هم بزنید . شما با اینکار هوای پنهان شده در حفره های چای خشک را آزاد می کنید تا آب به طور مساوی به تمام سطوح چای خشک برسد .
• برای از بین بردن ریسک باکتریایی و خارج کردن هر گونه عوامل بیماری زا چای را یکبار با آب داغ آبکشی کنید .
• اگر از بطری باریک و عمود برای دم آوری استفاده می کنید . بهتر است یک سوم بطری را از آب پر کنید و آن را به صورت افقی در یخچال قرار دهید . با اینکار فضای بیشتری به برگ ها می دهید تا به خوبی باز شده و سطح مجاورت بیشتری با آب داشته باشند .
• در انتخاب چای بهتر است از چای های یک دست و تمام برگ استفاده کنید . همچنین چای های قدیمی و تخمیری که مدت ها در انبار و قفسه های فروشگاه ها در انتظار فروش بوده اند ، مناسب برای سرد دم آوری نیستند .

روش های متفاوت برای دم آوری سرد

طعم منحصر به فرد و عطر بالای چای سرد دم شده به همراه ماندگاری بالای آن این نوشیدنی را تبدیل به یکی از نوشیدنی های پایه و محبوب کافه دار ها برای اضافه کردن به لیست نوشیدنی های فصل تابستان کرده است . از این رو باریستا ها و متصدی های بار سرد در هر کافه با این نوشیدنی و خلاقیت خاص خودشان روش های دم آوری خاص و نوشیدنی های ترکیبی بخصوصی درست میکنند. در اینجا به دو روش مخصوص دم آوری سرد چای اشاره خواهیم کرد :

استفاده از چای یک بار دم شده

برای دم کردن چای سرد می توانید از برگ های دم شده یا به اصطلاح تفاله چای استفاده کنید . در دم آوری گرم برای اجتناب از دم آوری طعم تلخ ، خیلی گس و یا افت مواد معطر چای مدت زمان دم آوری معمولا بیشتر از 10 دقیقه در نظر گرفته نمی شود . همین امر موجب شده تا حد زیادی عصاره و مواد چای عصاره گیری نشده و با تفاله به زباله دان منتقل شود . شما میتوانید از باقی این عصاره یک نوشیدنی کامل به روش سرد تهیه کنید و با این روش اطمینان پیدا خواهید کرد که چای مورد علاقه شما که مبلغ بالایی برای آن هزینه کرده اید هدر نرفته است .

در این روش از برگ های دم شده چای بعد از دم آوری به روش گرم استفاده میکنیم . مقدار مورد نظر از برگ های دم شده را داخل بطری ریخته و به آن آب سرد اضافه می کنید تا در مجاورت با آب سرد باقیمانده مواد برگ را جذب کند . در این روش بخاطر شوک گرمایی و باز شدن نسبی برگ های چای بخاطر گرمای آب چای سرد دم شما سریعتر دم خواهد کشید .

همچنین ریختن آب جوش روی برگ ها باعث از بین رفتن باکتری های طبیعی چای خواهد شد .کارشناسان چای شرکت Whittard در شهر چلسی ، با بررسی و تحقیق روی روش سرد دم کردن چای، توصیه می کنند قبل از افزودن آب سرد ، از یک روش گرمایی فلاش برای “بیدار کردن چای” استفاده کنید. این کار با پوشاندن برگها با 2/5 سانتی متر آب جوش یا نزدیک به جوش انجام می شود. سپس آن را با آب سرد پوشانده و حداقل 4-6 ساعت دم می كنند. در این روش علاوه بر از بین رفتن باکتری های طبیعی در چای ، مدت زمان دم آوری کاهش پیدا خواهد کرد .

دم آوری سرد چای با نور خورشید (چای آفتاب)

چای دم شده با نور خوشید یا Sun Tea چایی با طعم مشابه سرد دم در مدت زمان کمتر است . این روش سنتی و خانگی دم آوری چای است که در آن بطری حاوی چای خشک و آب را در روی ایوان و یا حیاط زیر نور آفتاب قرار می دهند تا با گرمای ملایم خورشید در مدت زمان 2 الی 4 ساعت به آرامی دم بکشد . همچنین چای دم شده با این روش بخاطر تابش مستقیم نور خورشید ضدعفونی شده و سلامت بیشتری نسبت به روش تماما سرد دم شده دارد . ثابت شده که نور خورشید با داشتن اشعه‌های فرابنفش و مادون قرمز، بسیاری از اجرام بیماری زا را از بین می‌برد. اشعه‌های ماوراءبنفش-آ باکتریها را از بین می‌برند و علاوه بر این، بر اکسیژن محلول در آب اثر کرده و آن را به رادیکالهیای آزاد تبدیل می‌کند؛ و این رادیکالها عوامل بیماریزا را از بین می‌برند. اشعه‌ مادون قرمز آب را گرم می‌کند (تقریباً ۵۰ درجه) و ضدعفونی شدن در این حرارت ۳ برابر سریعتر از ضدعفونی شدن در دمای ۲۰درجه می‌باشد.

تفاوت چای سرد دم شده و آیس تی

آیس تی (Ice Tea) نوعی نوشیدنی سنتی مشهور بر پایه چای است که با لیمو و عسل طعم دار شده و با یخ معولا در فصل تابستان نوشیده می شود .

یرای تهیه این این نوشیدنی به روش مرسوم ابتدا چای را با آب گرم دم کرده و سپس با سرو روی یخ سرد می کنند . در واقع در این روش طعم و عطر چای چیزی مشابه چای های معمول خواهد بود با حال هوایی تابستانه و حس متفاوت . ولی اخیرا با متداول شدن چای سرد دم و اطلاع از خواص و ماندگاری این نوع نوشیدنی کافه های زیادی خلاقیت به خرج داده و از چای سرد دم شده برای تهیه این نوع نوشیدنی استفاده می نمایند. اینکار نه تنها مواد معطر چای را در نوشیدنی پر رنگ کرده بلکه تلخی چای حاصل از دم آوری گرم از نوشیدنی ما حذف خواهد شد .

نقاط قوت و ضعف چای سرد دم

روش های دم آوری به مرور و طی آزمون و خطا به بهترین حالت خود رسیده اند هرچند که تمامی روش های دم آوری دارای نقاط قوت و ضعف نیز هستند . در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد :

نقاط قوت چای سرد دم :

• ماندگاری بالا (12 تا 48 ساعت )
• عدم وجود تلخی و طعم های زننده در نوشابه
• دم آوری راحت بدون نیاز به ابزار و تخصص
• استفاده حداکثری از عصاره برگ
• قابل استفاده به عنوان پایه نوشیدنی و شیرینی

نقاط ضعف :

• مدت زمان دم آوری طولانی
• کمبود قابضیت ( گَسی ) بالا در طعم چای
• رنگ و مایه داری پایین نوشابه
• فصلی بودن زمان سرو
• مشخص نبودن سلامت باکتریایی دم شده

در مطالب بالا قصد بر این بوده تا بیشتر و بهتر با چای سرد دم و اصول دم آوری آن آشنا شوید ولی بدون در نظر گرفتن این مسائل و تنها با چند بار دم آوری می توانید به نسبت و چای مورد علاقه خودتان برای سرد دم کردن برسید و اگر دنبال چاره برای کم کردن زمان دم آوری هستید ؟! کافی است انتهای شب این کار را انجام دهید تا در طول شب وقتی شما در حال استراحت هستید چای به مرور دم بکشد و شما متوجه گذر زمان نشوید . در این حالت شما هر روز صبح تا آخر شب چای سرد دم کشیده آماده مصرف خواهید داشت .

اگر تجربه ای در رابطه با دم آوری و نوشیدن چای سرد دارید لطفا برای ما بنویسید